۵ تخلف صادراتی که کار دست فولاد ایران داد

در این گزارش که به صورت اختصاصی در اختیار ایسنا قرار گرفته، در مجموع پنج موضوع به عنوان ابهامات جدی در صادرات فولاد آورده شده است که اولین موضوع، ارزان‌فروشی صادراتی انواع ورق فولاد گرم در سطح جهان و به خصوص کشورهای اروپایی و دومین موضوع، گرانفروشی انواع فولاد گرم به صنایع پایین دستی داخلی جهت زیان ناشی از ارزان‌فروشی صادراتی ذکر شده است که در مورد دوم، از افزایش تعرفه وارداتی به میزان ۲۰ درصد به عنوان شاهدی بر این ادعا یاد شده است.

همچنین در ادامه این گزارش، مورد سوم به بررسی اظهار بهای فروش صادراتی خلاف واقع و به مراتب بیشتر از بهای واقعی صادرات از سوی صادرکنندگان ورق گرم  پرداخته شده و در مورد چهارم نیز به بررسی صادرات وسیع انواع ورق فولاد گرم نازک (با ضخامت زیر ۴.۷۵ میلیمتر) مورد نیاز صنایع پایین‌دستی داخلی و استفاده از تعرفه های گمرکی صادراتی انواع ورق ضخیم (با ضخامت بالای ۴.۷۵ میلیمتر) برای اظهار صادرات ورق‌های فولاد گرم نازک (زیر ۴.۷۵ میلیمتر) و در نتیجه استفاده از کدهای تعرفه‌ای خلاف واقع جهت کتمان واقعیت پرداخته شده است.

اما آخرین مورد نیز وقوع تخلف مالیاتی بوده که ممکن است به خاطر ابراز قیمت صادراتی بالا و خلاف واقع صورت گرفته باشد.

در بخشی از این گزارش به مجموع صادرات ایران به ۱۲ کشور ایتالیا، امارات متحده عربی، اسپانیا، هند، عمان، پرتغال، لهستان، الجزیره، بلژیک، اردن، انگلستان و آلمان اشاره شده  که در مجموع ۴۸۴ هزار تن ورق فولادی گرم از طرف ایران با کد تعرفه ۷۲۰۸۳۹ و ضخامت کمتر از سه میلیمتر صادر شده که ارزش آن معادل ۱۶۰ میلیون دلار با میانگین بهای ۳۰۱ دلار در هر تن بوده است. بر اساس این آمار، در این سال ایتالیا با ۲۸۲ هزار تن، بالاترین آمار واردات ورق ایرانی را به ارزش ۸۸ میلیون دلار از میان این ۱۲ کشور داشته و سهم ۵۸ درصد از کل را به خود اختصاص داده است.

بر اساس آماری که در صادرات ورق فولادی گرم ذکر شده، اختلاف بهای وارداتی بین کشورهای اروپایی قابل ملاحظه است؛ به طوری که کشورهای ایتالیا و اسپانیا که هر دو در جنوب اروپا واقع هستند به طور میانگین به ترتیب ۳۵۴ و ۳۱۲ دلار در هر تن اقدام به واردات ورق فولادی کرده‌اند.

اما موضوعی که در این گزارش به آن اشاره شده و قابل تامل است، موضوع مغایرت ارزشی گمرک ایران و گمرک کشورهای مقصد است؛ به گونه‌ای که در سال ۲۰۱۶ میلادی، مغایرت‌های ارزشی بزرگی بین میانگین بهای واحد اظهاری گمرک ایران و گمرک کشورهای ایتالیا و امارات متحده عربی و همچنین سایر کشورها وجود دارد. میانگین بهای واحد صادراتی گمرک ایران برای کشور ایتالیا ۵۵۸ دلار در تن و از سوی دیگر میانگین بهای واحد وارداتی گمرک ایتالیا ۳۱۲ دلار در تن است. در مورد کشور امارات متحده عربی هم وضعیت مشابهی با میانگین بهای واحد وارداتی ۳۵۳ دلار در برابر بهای صادراتی گمرک ایران به میزان ۵۳۵ دلار وجود دارد.

از سوی دیگر برخی ارقام نشان می‌دهد که میانگین بهای ورق فولاد گرم وارداتی امارات متحده عربی از ایران به طور کلی پایین است و با میانگین ارزش ۳۵۳ دلار در هر تن به مراتب کمتر از کشورهای هند، کره جنوبی، چین و عربستان سعودی به میانگین ارزش به ترتیب ۵۰۴، ۴۴۲، ۴۳۶ و ۴۲۵ دلار در هر تن و همچنین بهای کل واردات جهانی به میزان ۴۱۳ دلار در هر تن است.

بر اساس گزارش سندیکای لوله و پروفیل، در سال ۲۰۱۶ میلادی (بهمن ۱۳۹۴ تا دی ماه ۱۳۹۵) بر اساس کدهای تعرفه شش رقمی و داده‌های گمرک ایران، صادرات انواع اقلام ورق فولاد گرم ایران به مجموع کشورهای ایتالیا، اسپانیا و امارات متحده عربی نشان می‌دهد که از کد تعرفه ۷۲۰، ۸۵۲ ورق گرم فولادی به ضخامت حداقل ۴.۷۵ میلی‌متر به مقدار یک میلیون و ۶۴ هزار تن به ارزش ۶۹۰ میلیون دلار با بهای واحد ۶۴۹ دلار در هر تن و از کد تعرفه ۷۲۰۸۵۱ ورق گرم فولادی با ضخامت حداقل ۱۰ میلی‌متر، مقدار ۴۸۰۰ تن به ارزش دو میلیون دلار و بهای واحد ۴۳۱ دلار در هر تن صورت گرفته است.

همچنین در این سال بر پایه کدهای تعرفه شش رقمی و داده‌های گمرک کشورهای ایتالیا، اسپانیا و ایالات متحده، اقلام ورق فولادی گرم مجموع این سه کشور از ایران مطابق با جدولی است که در پایین آمده است:

جدول ۲- مجموع واردات ورق فولاد گرم کشورهای ایتالیا، اسپانیا و امارات متحده عربی از ایران بر اساس داده­های گمرک­های ایتالیا، اسپانیا و امارات متحده عربی (سال ۲۰۱۶ میلادی)
ردیف	کد تعرفه	مشخصات فنی	مقدار (هزار تن)	ارزش (میلیون دلار)	بهای واحد (دلار در تن)
۱	۷۲۰۸۱۰	طرحدار	۱.۱	۰.۴	۳۶۹
۲	۷۲۰۸۲۵	ضخامت حداقل ۴.۷۵ میلیمتر	۸.۹	۳.۲	۳۵۴
۳	۷۲۰۸۲۶	ضخامت بین ۳ تا ۴.۷۵ میلیمتر	۱۵	۵.۵	۳۶۳
۴	۷۲۰۸۲۷	ضخامت حداکثر ۳ میلیمتر	۱۶	۶	۳۸۷
۵	۷۲۰۸۳۶	ضخامت حداقل ۱۰ میلیمتر	۱۹	۶.۷	۳۴۸
۶	۷۲۰۸۳۷	ضخامت بین ۴.۷۵ تا ۱۰ میلیمتر	۱۴۳	۴۹	۳۴۴
۷	۷۲۰۸۳۸	ضخامت بین ۳ تا ۴.۷۵ میلیمتر	۳۱۷	۱۰۹	۳۴۵
۸	۷۲۰۸۳۹	ضخامت حداکثر ۳ میلیمتر	۳۹۵	۱۲۸	۳۲۴
۹	۷۲۰۸۵۱	ضخامت حداقل ۱۰ میلیمتر	۵.۶	۲.۳	۴۱۷
۱۰	۷۲۰۸۵۲	ضخامت بین ۴.۷۵ تا ۱۰ میلیمتر	۴.۸	۱.۸	۳۸۳
۱۱	۷۲۰۸۵۳	ضخامت بین ۳ تا ۴.۷۵ میلیمتر	۲.۷	۰.۸	۲۹۵
۱۲	۷۲۰۸۵۴	ضخامت حداکثر ۳ میلیمتر	۴.۵	۱.۴	۳۰۶

مقایسه این داده‌ها نشان می‌دهد که طبق اطلاعات گمرک ایران و سه کشور مقصد محصولات ایرانی در خصوص صادرات ورق فولاد گرم از سال ۲۰۱۶ میلادی نتایج متناقضی به دست می‌آید که بر این اساس آن صادرات اظهار شده به گمرک ایران شامل دو کد تعرفه است؛ در صورتی که گمرک‌های سه کشور واردکننده ۱۲ کد تعرفه را ثبت کرده‌اند.

همچنین قلم اصلی صادراتی ورق فولادی گرم اظهار شده است که در گمرک ایران با کد ۷۲۰۸۲۵ به میزان ۱.۰۶۴ میلیون تن معادل ۹۹.۶ درصد از کل صادرات بوده که در گمرک سه کشور واردکننده به میزان ۸.۹ هزار تن یعنی یک درصد از کل صادرات ثبت شده است و در مجموع ۹۸.۴ درصد از واردات اقلام کدهای تعرفه ورق فولاد گرم سه کشور مقصد کالای ایرانی اظهار نشده است.

در بخش دیگر مربوط به این ارقام، در مجموع در شرایطی که صد در صد مجموع صادرات ورق فولاد گرم اظهار شده آمده است: در گمرک ایران شامل اقلام با ضخامت حداقل ۴.۷۵ میلی‌متر بوده و از کل مجموع واردات سه کشور واردکننده ۴۵ درصد شامل اقلام با ضخامت حداکثر ۳ میلیمتر ۳۶ درصد شامل اقلام با ضخامت بین ۳ تا ۴.۷۵ میلیمتر و فقط ۱۹ درصد شامل اقلام با ضخامت ۴.۷۵ میلی‌متر است.

ضمن اینکه مجموع ارزش صادرات ورق فولاد گرم اظهار شده به سه کشور واردکننده در گمرک ایران ۶۹۲ میلیون دلار و از سوی دیگر مجموع ارزش واردات سه کشور واردکننده در گمرک­های آنها ۳۱۵ میلیون دلار بوده و ارزش صادرات اظهاری ایران بیش از دو برابر واردات اظهاری کشورهای واردکننده است.

میزان واردات مجموع انواع ورق فولاد گرم کشورهای ایتالیا، اسپانیا و امارات متحده عربی از ایران بر طبق داده­های گمرک­های ایران و سه کشور ایتالیا، اسپانیا و امارات متحده عربی (میلیون دلار، ۲۰۱۶ میلادی)

این گزارش می‌افزاید: همچنین مقایسه بهای واحد صادراتی ایران به میزان میانگین ۶۴۸ دلار تن برای کل اقلام ورق فولاد گرم در مقایسه با بهای واحد وارداتی سه کشور واردکننده به میزان ۳۳۷ دلار تن از بیش ­اظهاری نزدیک به دو برابر در گمرک ایران حکایت می‌کند و با توجه به میانگین بهای وارداتی جهانی ورق فولاد گرم سه کشور ایتالیا، اسپانیا و امارات متحده عربی به میزان ۳۸۴ دلار در تن، نشان می دهد که بهای واحد صادراتی ایران به میزان ۶۴۸ دلار در تن کاملاً غیرواقعی بوده و بیش­ اظهاری صورت گرفته است.

در حالی موارد بالا مطرح شده است که اتحادیه اروپا طی گزارشی در خصوص اعمال عوارض روی واردات ورق‌های گرم فولادی از وضع تعرفه‌های واردات برای کشورهای ایران، اوکراین، روسیه و برزیل خبر داد که تنها شرکت ایرانی حاضر در این لیست شرکت فولاد مبارکه اصفهان است که به ازای هر تن صادرات ورق فولادی مشمول ۵۷.۵ دلار عوارض می‌شود که در همین گزارش بدون نام بردن از دیگر شرکت‌های ایرانی، دیگر شرکت‌های صادرکننده ایرانی ورق گرم فولادی به اروپا را مشمول همین میزان عوارض دانست.

این اتفاقاتی است که سندیکای لوله و پروفیل معتقد است تبعات رفتار ناصحیح صادراتی فولادسازان است و محمود اکبری -معاون فروش و بازاریابی فولاد مبارکه اصفهان –  معتقد است این عوارض آنتی دامپینگ جنبه حمایتی برای فولادسازان اروپایی دارد و انگیزه آن فقط به خاطر قیمت نیست.

اکبری می‌گوید: وضعیت قیمت فولاد جهان به گونه‌ای است که اروپا با فشار برخی تولیدکنندگان بزرگ این اتحادیه مانند آرسلومیتال که ۶۰ درصد تولید فولاد اروپا را انجام می‌دهد تصمیم گرفته است به خاطر بالا بردن نرخ فروش فولادسازان خود آیین‌نامه‌ای را تحت عنوان تعرفه‌های آنتی دامپینگ علیه شرکت‌های چهار کشور صادرکننده فولاد به اتحادیه اروپا وضع کند.