به نقل از گمرک ایران، علی معقولی مدیرکل مرکز واردات و امور مناطق آزاد و ویژه گمرک در پاسخ به این سوال که تاثیر اجرای اظهار قبل از ورود کالا در فرایند ترخیص گمرکی چیست و آیا قرار است این سیستم برای همه اجباری شود؟، گفت: اظهار قبل از ورود کالا با استناد به تبصره ۳ ماده ۳۹ قانون امور گمرکی اجرایی شده است. بر این اساس صاحب کالا میتواند در هنگام حمل و پس از صدور بارنامه با بارگذاری بارنامه، ثبت سفارش، فاکتور و عدلبندی نسبت به پیش اظهاری کالای خود اقدام کند و پس از تأیید اطلاعات، سیستم روی اطلاعات وارده قفل و مراتب به اطلاع صاحب کالا میرسد.
مرحله اول در سامانه پیشاظهاری کالا دریافت اطلاعات بارنامه از طرف شرکت حمل است، بعد از آن صاحب کالا میتواند با استفاده از اطلاعات موجود نسبت به اظهار کالای خود با ثبت مجوز ثبت سفارش، فاکتور و لیست عدلبندی کالا اقدام کند، در مرحله بعد سیستم به وسیله معیارهای مدیریت ریسک، کالا را در یکی از مسیرهای سهگانه سبز، زرد و قرمز قرار میدهد.
اگر مسیر سبز انتخاب شود، کالا مستقیم به صندوق میرود و به محض اینکه کالا به گمرک برسد قبض انبار صادر و بعد از آن کوتاژ و سپس بارگیری و کالا از گمرک خارج میشود و اگر مسیر زرد باشد، وارد مراحل کارشناسی مجازی و مراحل عادی خود را طی میکند.
اظهار قبل از ورود کالا، حاصل زحمات مشترک کارشناسان دفتر فناوری اطلاعات و مرکز واردات گمرک ایران است که با برگزاری جلسات مشترک و تضارب آراء در اتاق فکر اجرایی شده است. همکاران ما در واحد فناوری اطلاعات طراحی سیستمی و الکترونیکی پیشاظهاری را انجام دادند و مرکز واردات در مورد ارائه مستندات قانونی آن اقدام کردیم، چرا که باید قبل از الکترونیکی شدن هر رویهای، مستندات قانونی آن را در نظر بگیریم تا در آینده اجرای آن مشکلی برایمان پیش نیاید.
طبق پیشبینیهای صورت گرفته به این نتیجه رسیدهایم که در مرحله اول حدود ۴۰ درصد کالاهای وارداتی میتوانند مشمول استفاده از پیشاظهاری کالا شوند و این یعنی کاهش ۴۰ درصدی ترافیک کاری در گمرکات کشور. چون وقتی که کالا پیشاظهاری میشود، مدت زمان کافی برای بررسی اسناد و مدارک آن وجود دارد و صاحب کالا هم دیگر نگران هزینههای ناشی از رسوب کالای خود در گمرک نخواهد بود.
معقولی در خصوص اظهار قبل از ورود کالاهای وارداتی مشروط، چه سازوکاری برنامهریزی شده است، گفت: اگر کالا نیاز به مجوز استاندارد داشته باشد و جزو کالاهایی است که احتیاج به نمونهبرداری دارد باید صبر کنیم تا کالا برسد و سپس اظهار شود، به همین خاطر است که حدود ۴۰ درصد کالاها میتوانند از این سامانه استفاده کنند والا ۱۰۰ درصد کالاها میتوانستند از این سامانه استفاده کنند. برخی سازمانها مانند قرنطینه، بهداشت و استاندارد باید از کالا نمونهبرداری کنند ولی برخی دیگر از کالاها با گواهیهای بینالمللی که دارند مورد قبول سازمانهای مربوط قرار میگیرند.
اگر مسئله سازمانهای دیگر را نداشتیم بخش وسیعی از مشکلات ما حل میشد که البته انشاالله در مراحل بعدی اجرای برای این گروه نیز فکری کنیم.
وی در مورد بحث کارشناسی مجازی و اختیاراتی که در اختیار مدیران قرار گرفته تا چه حد کارساز بوده است، بیان داشت: ما در کارشناسی مجازی این اختیار را به مدیران گمرکات اجرایی دادهایم که اگر کارشناسی به مرخصی میرود بتوانند گیت آن را متوقف کنند و اظهارنامههای آن شخص را به کارشناسان دیگر در همان گمرک انتقال دهند. برای کارشناسان مجازی برنامههای زیاد داریم تا بتوانیم عملکرد خود در این زمینه بهبود بخشیم.کارشناسان مجازی بخشی از سامانه جامع گمرکی است و ما در حال حرکت به سمتی هستیم که مابقی فرآیندها را نیز به صورت تمام الکترونیکی در آوریم.
به لطف خدا امروز سیستم به صورت کامل پیاده شده است و از این به بعد در زمینه ارتقای کیفیت سیستم باید قدم برداریم تا مشکلات موجود را به صفر نزدیک کنیم. به سخن دیگر مواردی که باید به سیستم اضافه شد اضافه شده و حالا زمان آن رسیده است که بازنگری در رویهها داشته باشیم تا بتوانیم کیفیت کار را بالاتر ببریم.
مدیرکل مرکز واردات و امور مناطق آزاد و ویژه گمرک در مورد موضوع ممنوعیت واردات ۸۰۰ قلم کالا که از سوی مجلس هم مطرح شده تصریح کرد: دنیای امروزی دیگر دنیای ممنوعیت نیست بلکه با ابزارهای تعرفهای و ابزارهای فنی مثل استاندارد میتوانیم تجارت را کنترل کنیم، هیچ کشوری قبول نمیکند که واردات از آن کشور را ممنوع کنیم و در همان حال اجازه صادرات به ما بدهد. ضمن اینکه الان قسمت عمدهای از کالاهای وارداتی ما شامل مواد اولیه، کالاهای واسطهای تولید، ماشینآلات خط تولید و کالاهایی است که در نهایت باعث ایجاد ارزش افزوده در کشور میشود و کمتر از ۲۰ درصد سهم واردات ما کالاهای مصرفی است. از طرفی باید این موضوع را در نظر داشته باشیم که اگر کالاهایی میخواهند واردات آنها را ممنوع کنند جزو کالاهایی نیست که به صورت رسمی وارد کشور شود و به دلیل اینکه مأخذ این کالاها را بالا بردهاند دیگر دلیلی برای واردات آن وجود ندارد. اگر ممنوعیت و محدودیت جواب میداد با بالا رفتن تعرفه این کار درست میشد، موضوعی که امروز شاهد عکس آن هستیم.
گمرک به عنوان یک سازمان حاکمیتی مجری قوانین است و آنچه را که به ما ابلاغ میشود اجرا میکنیم، تمام تلاش ما این است که ان شاءالله با حفظ حقوق مردم و دولت به این سمت برویم که بتوانیم به شرایط مطلوب گمرکی برسیم و تمام تلاش خود را در این جهت انجام میدهیم.
معقولی با ارزیابی در مورد حساسیتهای تخلفات گمرکی وجود دارد گفت: از مجموع ۴۵ تا ۵۰ میلیارد دلار واردات به کشور، اختلافات گمرکی شامل کمتر از یک میلیارد دلار است. در تمام دنیا بحث تفاوت ارزش کالا یکی از مشکلات اساسی بازرگانان و گمرک است. در بیشتر کشورهای دنیا صاحبان کالا میخواهند کالای خود را کمتر از ارزش واقعی اظهار کنند و برای این موضوع با گمرک مشکل دارند. این تخلف نیست و یک اختلاف گمرکی است که در تمام دنیا وجود دارد.
برخی اوقات تخلفات دیگری هم وجود دارد که امیدواریم با نصب و راهاندازی دستگاههای ایکسری جدید این مشکلات را برطرف کنیم، ولی نکتهای که باید به آن توجه داشت این است که ما هیچ وقت نمیتوانیم اختلافات گمرکی را به صفر برسانیم. بلکه تمام تلاش خود را باید به عمل آوریم که این تخلفات را به حداقل برسانیم.